« Breton/Vocabulaire/Vocabulaire de base » : différence entre les versions
Contenu supprimé Contenu ajouté
m Ar choler a déplacé la page Breton/Vocabulaire/Mots courants vers Breton/Vocabulaire/Vocabulaire de base : Réorganisation de la leçon |
Aucun résumé des modifications |
||
Ligne 8 :
| niveau = 2
}}
Avant d'aborder ce chapitre, il convient de réviser celui de la leçon de [[Breton/Grammaire|grammaire {{br}}ne]].<br>
En effet, vous y avez rencontré '''884 mots''' de vocabulaire, non compris les termes de grammaire — c'est davantage que le lexique d'un animateur à la télévision !
*Retrouvez le sens de chacun de ces mots, dont voici la liste.
{|class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" width="80%;"
|-align="center" bgcolor="#fedcba;"
|'''AZGWEL • Révision'''
|-
|
__NOTOC__
==A==
a-daol-trumm • a-dreuz • a-greiz-holl • a-ratozh-kaer • a-walc'h • abadenn • abeg • aber • abred • ac'hann • ael • aer • aes • aezañ • afo • alaouret • alies • all • alvaon • amann • ambroug • amzer • anab • anavout • andon • anez • angell • anken • atell • antronoz • anzav • aod • aon • aotrou • aour • arabat • arnev • arverañ • arvester • askell • atav • aval • avalenn • avat • avel • azaoueziñ • azen • azeuldi • azezañ
==B==
bag • bale • baleadenn • bara • barn • barregezh • barrek • barrekaat • barv • bazh • begel • bemdez • bemnoz • bennak • benveg • bepred • berniañ • berr • berrbad • berviñ • beure • beuz • bevañ • bewech • bezañ • bezhina • bigorn • bihan • biken • binioù • birviñ • biskoazh • biz • biñs • bleinañ • bleunienn • bleuñv • blev • bloaz • blouc'h • boas • boaz • bodañ • boest • born • bosenn • bot • botez • botoù • bouc'hal • boued • boulc'hañ • bountañ • bourc'h • boutin • bragoù • bras • brasaat • brasoni • braz • brein • brested • breur • breutadenn • brezhoneg • brifal • bro • bronn • bronnañ • broudañ • brouezet • brud • buan • bugel • buhez • bukañ • buoc'h • butun • buñs
==C'H==
c'hoar • c'hoari • c'hoarilec'h • c'hoarzhin • c'hoazh • c'hwek • c'hwervoni • c'hwez • c'hwibanat • c'hwitañ
==CH==
chadenn • chag • charre • chañs • cheuc'h • chom • chouchenn • chutenn
==D==
daeroù • dalc'hmat • dall • daou • daouarn • daoudroad • daoudroadeg • daoufarzh • daoulagad • daoulin • daoust • darn • darvoudenn • dastum • dastum • dav • davet • davit • dañs • degas • degemer • degouezh • deiziañ • dek • deledez • den • derc'hel • deskard • deskiñ • deun • deur • deñved • diabarzh • diaes • diagent • dianav • diaoul • dibab • didamall • dievezh • difatañ • digablus • digarez • dilasañ • dilennadegoù • dilez • dilhad • dimezell • dindan • diouzhtu • diriaou • diribin • disall • disheñvel • diskar • diskenn • diskouez • distagañ • distro • div • divaskell • divent • diverkañ • divizout • divorailhañ • divrezhoneg • divronn • divskouarn • diwall • diweuz • diwezhañ • dizro • dle • doare • don • dont • dor • dorn • douar • doue • dougen • dour • dous • doñv • draf • dramm • dremm • droch • droug
==E==
e-barzh • eal • eben • ebet • echuiñ • ed • eeun • eget • ejen • embann • emberr • embreger • eme • emichañs • endevout • enez • enez • enfoziañ • entremar • er-maez • erc'h • erruout • ervat • eta • etev • etre • eurier • eurvezh • euvriñ • evel • evel-just • evelkent • evezh • evn • eñvor
==F==
faezhiñ • fall • fallakr • farbannañ • farsus • fazi • fellout • fentigell • fest-noz • feunteun • feurm • fiñval • flour • forn • forzh • foulet • fraezh • freuzañ • fri • fun • fur
==G==
gad • gak • galleg • gallout • gaou • gar • garmiñ • garv • garvez • gast • gavr • gell • genaoueg • genel • genoù • geot • ger • gervel • geun • ginus • glas • glav • gleb • glin • gloan • gloazañ • goleiñ • golvan • gortoz • gouarn • goubreizhañ • gouel • gouelañ • gouenn • gouez • gouiziek • goulaouiñ • gounit • gounit • gourc'hemenn • gouriz • gouzout • gouïlh • greg • gwad • gwadek • gwagenn • gwalc'h • gwalc'heris • gwalc'hiñ • gwalenn • gwall • gwan • gwarañ • gwareziñ • gwarizius • gwaskañ • gwastell • gwaz • gwazh • gwech • gwechall • gwele • gwell • gwellaat • gwelout • gwenn • gwenneg • gwerenn • gwerzhañ • gweuz • gwez • gwifl • gwir • gwiz • gwreg
==H==
habask • had • hadañ • hael • hanternoz • harlu • harpañ • harzhal • hendad • hent • heol • hepken • her • hersal • heul • heuliañ • higenn • hili • hir • hêr
==I==
iliav • ilin • iliz-veur • intent • iskis • itron • ivin
==J==
jal • jed • jirafenn • jod • jol
==K==
kabig • kabonell • kador • kaer • kaezh • kafe • kailhar • kalon • kalz • kammbleg • kan • kanaouenn • kanañ • kanell • kaner • kann • kannad • kannañ • kant • kantolor • kantvet • kaol • kaolenn • kaout • karout • karr • karv • kas • kased • kastizañ • kavout • kazeg • kazel-ge • kazh • kañfard • kañval • kebell-touseg • kegel • kegell • keginerezh • kein • kelenn • kelenner • kelloù • kelorn • keloù • kemenn • kemmañ • kempenn • kenavo • kenañ • kenderc'hel • keneil • keniterv • kenitervez • kentañ • kentel • kentoniñ • kêr • ker • kere • kereon • kerkent • kerkoulz • kerzhed • Kerzu • keuz • kevreañ • ki • kibell • kichen • kig • kiger • kignez • kilañ • kilpenn • kitell • klask • kleuziañ • kloareg • klok • klouar • klujar • koad • koan • koant • koantenn • koeñvet • kole • koleniñ • koll • kolo • kompren • komz • kont • kontañ • kontell • korfad • korn • kornad • kouent • kouezhañ • koulskoude • koulz • koumoul • kousk • kousket • kozh • krabisañ • kraf • krak • krediñ • kregiñ • kreien • kreisteiz • kreizon • krennard • kreskiñ • kretaat • kreñv • kriz • kroaz • kudenn • kuilh • kuit • kulad• kuzhat • kuñv
==L==
labourat • labous • laer • laerezh • lagad • lakaat • lamm • lann • laouenan • laouenn-dar • lasañ • lec'h • ledan • lein • lenn (nom) • lenn (verbe) • leue • leun • leuniañ • leur-zi • leurenn • levr • levrier • lezel • lien • lili • liorzh • listenn • livrizh • logod • losker • lostenn • louarn • loñseg • lur
==M==
mab • mac'hañ • maen • maer • magañ • mamm • mamm-gozh • mammenn • mankout • maodiern • maouez • marc'h • marc'had • marc'hallac'h • mare • marteze • marvnad • meizañ • melen • menel • menez • mennout • merc'h • merenn • merzout • meskañ • mestr • meur • meür • meurbet • meurdezus • mezeg • mezh • meziant • mezv • miaoual • mignon • milgen • miltroadeg • mirout • miz • moan • moarvat • moereb • mont • mor • morhoc'h • morse • mougañ • mouzhañ • mud • mui • munut • mut
==N==
nac'h • nac'hañ • nadoz • naer • naer • nann • nav • neblec'h • nec'hiñ • nemet • nemetken • nemeur • nepred • neptu • netra • neud • neuz • nevez • nevezenti • niz • noazh • norzh • noz • nozelenn
==O==
oabl • oad • ober • oc'hen • onn • osod • ouf • ouzhpenn
==P==
padal • paeañ • paeron • pal • palarenn • palefarzh • pallenn • pantekost • paotr • paouez • paper • par • parañ • park • pav • peadra • pebezh • pebr • peder • pediñ • pellaat • pellenn • pellgomz • pemoc'h • penn • pennañ • pennduig • pesk • peul • peulvan • peurbadus • pevar • pezh • peñs • pignat • pik • pilat • pintig • pinvidik • pistig • pizh • plac'h • pladenn • planedenn • pleg • plijadur • plijout • pluskenn • pluñvenn • poan • pober • poder • poelladenn • poellgomz • pok • porzh • pouezañ • poull • pouzus • prenañ • pres • pried • prientiñ • priz • prof • pusun • puñs • puñser
==R==
raganv • rakdiazezañ • rakjediñ • raktal • rankout • razh • re • redek • redi • reier • reiñ • ren • rener • renk • reolenn • repu • restr • reter • revr • riskl • rotel • rouanez • roue • rouez • rous • roüs • rummañ • ruz • ruziañ
==S==
sac'hañ • sachañ • sae • sailh • sall • samm • saoz • sart • sede • selaou • sellout • seniñ • senk • setu • sevel • siell • sistr • skarbellek • skañv • skediñ • skeiñ • sklaer • skoilh • skol • skorn • skouarn • skouer • skoulad • skrivañ • skuilhadenn • skuilhañ • skuizh • skuizhañ • son • soner • souezhus • soñjal • spoum • stad • start • startijenn • stêr • ster • stered • stlenneg • trewiñ • strobañ • sutal
==T==
taboulin • tach • tachenn • tad • taer • tagadenn • tagell • tal • tamm • tan • tanijenn • taol • taolenn • tapout • targazh • tarv • teal • teir • telenn • teltenn • tennañ • teod-karv • terriñ • test • teurel • teurvezout • tev • tevel • ti • tiriad • tizh • toagenn • toenn • tog • tomm • tommder • tonn • tostaat • touellañ • toull • toullañ • touseg • tra • traezh • trawalc'h • tregont • tremen • trenk • tresour • tri • tri-ugent • troad • tröad • troc'hañ • trokulet • trouz • trubard • trugarekaat • trumm • tu • tud • tudenn • tuta
==U==
ucher • ufern • ugent • uhel • uloc'h • unan • untu • urzh
==V==
vad • van • vi
==W==
warc'hoazh
==Y==
ya • yac'h • yalc'h • yaouank • yar • yender • yev • yezh • yezhadur • yod • youl • youl-vat • yud
==Z==
zeal • zenit • zoken
|}
<div style="width:80%; text-align:center;">
[[File:Writing Magnifying.PNG|center]]
Avec la leçon de grammaire et les six chapitres précédents de la leçon de vocabulaire, vous avez appris plus de '''1 000 mots'''.<br>
En voici d'autres, plus ou moins rangés par thèmes ; vous y trouverez peut-être des mots que vous connaissez déjà.
</div>
<div style="width:88%; text-align:center; border-top:1px solid #008000; border-bottom:1px solid #008000; margin-top:20px; margin-bottom:20px;">
<span style="font-variant:small-caps;">'''légende :'''</span> ''a.'' = <q>adjectif</q>, ''c.'' = <q>[[Breton/Grammaire/Substantifs#Collectif|collectif]]</q>, ''f.'' = <q>féminin</q>, ''m.'' = <q>masculin</q>, ''m.*'' = <q>masculin mais provoquant des [[Breton/Grammaire/Mutations|mutations]] comme un nom féminin</q>, ''pl.'' = <q>pluriel</q> et ''v.'' = <q>verbe</q>.
</div>
==La vie humaine==
{|class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" width="88%;"
|-align="center" bgcolor="#fedbca"
|'''BUHEZ MAB-DEN'''
|-align="center"
|
{| width="100%" style="border:1px solid #a2a9b1; background-color:#fff;"
|-bgcolor="#ffffe0"
!colspan="8"|Ar vuhez • ''La vie''<hr>
|-
|style="padding-left:5px;"|
<poem>
'''buhez''' ''f.'' -ioù
'''bev''' ''a.''
'''bevañ''' ''v.''
'''brazezded''' ''f.''
'''gwiliouti''' ''m.'' -où
'''amiegez''' ''f.'' -ed
'''gwilioud''' ''m.'' -où
</poem>
|style="border-right:1px solid #ccc;"|
<poem>
vie
vivant <ref>Rappelez-vous : les [[Breton/Grammaire/Adjectifs|adjectifs]] {{br}}s sont invariables.</ref>
vivre
grossesse
maternité (lieu)
sage-femme
accouchement
</poem>
|
<poem>
'''gwilioudiñ''' ''v.''
'''genel''' ''v.'' gan-
'''bezañ ganet''' ''v.''
'''ganedigezh''' ''f.'' -ioù
'''bugel''' ''m.'' bugale
'''babig''' ''m.'' -ed, -où
'''plac'h''' ''f.'' -ed
</poem>
|style="border-right:1px solid #ccc;"|
<poem>
accoucher
engendrer
naître
naissance
enfant
bébé
fille
</poem>
|
<poem>
'''paotr''' ''m.'' -ed
'''kresk''' ''m.'' -où
'''kreskiñ''' ''v.''
'''yaouank''' ''a.''
'''yaouankiz''' ''f.''
'''maouez''' ''f.'' -ed
'''gwaz''' ''m.'' -ed
</poem>
|style="border-right:1px solid #ccc;"|
<poem>
garçon
croissance
grandir
jeune
jeunesse
femme
homme
</poem>
|
<poem>
'''kozhni''' ''f.''
'''kozh''' ''a.''
'''mervel''' ''v.'' marv-
'''marv''' ''m.'' -ioù
'''arched''' ''m.'' -où
'''bered''' ''f.'' -où
'''bez''' ''m.'' -ioù
</poem>
|
<poem>
vieillesse
vieux
mourir
mort
cercueil
cimetière
tombe
</poem>
|}
{| style="width:100%; border:1px solid #a2a9b1; background-color:#fff;"
|-bgcolor="#ffffe0"
!colspan="8"|Ar c'horf • ''Le corps''<hr>
|-valign="top"
|style="padding-left:5px;|
<poem>
'''korf''' ''m.'' -où
'''kroc'hen''' krec'hin
'''penn''' ''m.'' -où
'''blev''' ''c.''
'''dremm''' ''f.'' -où
'''tal''' ''m.'' -où
'''lagad''' ''m.'' -où, daoulagad
'''skouarn''' ''f.'' -où, divskouarn
'''jod''' ''f.'' -où, divjod
'''fri''' ''m.'' -où
'''mourrenn''' ''f.'' -où, mourroù
'''genoù''' ''m.'' genaouioù
'''muzell''' ''m.'' -où
'''elgezh''' ''m.'' -ioù
'''barv''' ''m.'' -ioù
'''kilpenn''' ''m.'' -où
'''gouzoug''' ''m.'' -où
'''kein''' ''m.'' -où
'''skoaz''' ''m.'' -ioù, divskoaz
'''bruched''' ''m.'' -où
'''bronn''' ''f.'' -où, divronn
'''ezel''' ''m.'' izili
'''brec'h''' ''f.'' -ioù, divrec'h
'''ilin''' ''m.'' -où, daouilin
'''arzorn''' ''m.'' -ioù, daouarzorn
</poem>
|style="border-right:1px solid #ccc;"|
<poem>
corps
peau
tête
cheveux <ref>Et <q>poils</q>.</ref>
visage
front
œil
oreille
joue
nez
moustache
bouche
lèvre
menton
barbe
nuque
cou
dos
épaule
poitrine
sein
membre
bras
coude
poignet
</poem>
|
<poem>
'''dorn''' ''m.'' -ioù, daouarn
'''biz''' ''m.'' bizied
'''meud''' ''m.'' -où <ref>On dit aussi '''biz-meud''' ''m.'' bizied-meud.</ref>
'''biz-yod''' ''m.'' bizied-yod
'''biz-bras''' ''m.'' bizied-bras
'''biz-gwalenn''' ''m.'' bizied-gwalenn
'''biz-bihan''' ''m.'' bizied-bihan
'''ivin''' ''m.'' -où
'''kof''' ''m.'' -où
'''peñs''' ''m.'' -où'
'''kourzh''' ''m'' -ioù
'''mammoù'''
'''kalc'h''' ''m.'' -ioù
'''kell''' ''f.'' -où, divgell
'''sper''' ''m.''
'''fraezh''' ''m.'' -où
'''lez''' ''f.'' divlez
'''morzhed''' ''f.'' -où, divorzhed
'''glin''' ''m.'' -où, daoulin
'''gar''' ''f.'' -où, divhar
'''ufern''' ''m.'' -ioù, daouufern
'''troad''' ''m.'' treid
'''biz-troad''' ''m.'' bizied-troad
'''meud-troad''' ''m.'' meudoù-troad
'''seul''' ''m.'' -ioù
</poem>
|style="border-right:1px solid #ccc;"|
<poem>
main
doigt
pouce
index
majeur
annulaire
auriculaire
ongle
ventre
fesse
vulve
utérus
pénis
testicule
sperme
anus
hanche
cuisse
genou
jambe
cheville
pied
orteil
gros orteil
talon
</poem>
|
<poem>
'''klopenn''' ''m.'' -où
'''empenn''' ''m.'' -où
'''teod''' ''m.'' -où
'''dant''' ''m.'' -dent
'''javed''' ''f.'' -où divjaved
'''bivig''' ''m.'' -où
'''skevent'''
'''kalon''' ''f.'' -où
'''felc'h''' ''f.'' -où
'''ilgreiz''' ''m.'' -ioù
'''avu''' ''m.'' où
'''stomog''' ''m.'' -où
'''bouzelloù'''
'''lounezh''' ''f.'' -i
'''c'hwezigell''' ''f.'' -où
'''kigenn''' ''f.'' -où
'''skeledenn''' ''f.'' -où
'''askorn''' ''m.'' eskern
'''plankenn-skoaz''' ''f.'' plankennoù-skoaz
'''livenn-gein''' ''f.'' livennoù-kein
'''mell''' ''m.'' -où
'''kostezenn''' ''f.'' -où
'''ibil-skoaz''' ''m.'' -ioù-s.
'''klerenn''' ''f.'' -où
'''paler''' ''m.'' -ioù
</poem>
|style="border-right:1px solid #ccc;"|
<poem>
crâne
cerveau
langue
dent
mâchoire
pupille
poumons
cœur
rate
pancréas
foie
estomac
intestins
rein
vessie
muscle
squelette
os
omoplate
colonne vertébrale
vertèbre
côte
clavicule
sternum
humérus
</poem>
|
<poem>
'''gwerzhid''' ''f.'' -où
'''helmo''' ''m.'' -ioù
'''kroazlez''' ''f.''
'''askorn morzhed''' ''f.'' eskern-m.
'''mell-glin''' ''m.'' -où-glin
'''skin''' ''m.'' -où
'''spilhenn''' ''f.'' -où
'''gwad''' ''m.'' -où
'''troazh''' ''m.'' -ioù
'''daeraouenn''' ''f.'' daeroù
'''gouelañ''' ''v.''
'''c'hwez''' ''m.''
'''anal''' ''f.''
'''analat''' ''v.''
'''c'hoarzh''' ''m.'' -où
'''c'hoarzhin''' ''v.''
'''mousc'hoarzh''' ''m.'' -où
'''mousc'hoarzhin''' ''v.'' -où
'''treut''' ''a.''
'''moan''' ''a.''
'''lart''' ''a.''
'''tev''' ''a.''
'''noazh''' ''a.''
'''dihun''' ''a.''
'''kousket''' ''a.''
</poem>
|
<poem>
radius
cubitus
bassin
fémur
rotule
tibia
péroné
sang
urine
larme
pleurer
sueur
haleine
respirer
rire
rire
sourire
sourire
maigre
mince
gras
gros
nu
éveillé
endormi
</poem>
|}
|-
|
{| style="width:100%; border:1px solid #a2a9b1; background-color:#fff;"
|-bgcolor="#ffffe0"
!colspan="10"|Ar pemp skiant • ''Les cinq sens''<hr>
|-valign="top"
|
<poem>
'''gweled''' ''m.''
'''gwelout''' ''v.''
'''sellout (ouzh)''' ''v.''
'''dallañ''' ''v.''
'''trellañ''' ''v.''
'''visionner''' ''v.''
</poem>
|style="border-right:1px solid #a2a9b1;"|
<poem>
vue
voir
regarder
aveugler
éblouir
visionner
</poem>
|
<poem>
'''kleved''' ''m.''
'''klevout''' ''v.''
'''selaou''' ''v.''
'''son''' ''m.'' -ioù
'''sonerezh''' ''m.'' -ioù
'''trouz''' ''m.'' -ioù
</poem>
|style="border-right:1px solid #a2a9b1;"|
<poem>
ouïe
entendre
écouter
son
musique
bruit
</poem>
|
<poem>
'''c'hwesha''' ''m.''
'''c'hwesha''' ''v.''
'''c'hwezh''' ''m.*'' -ioù
'''musa''' ''v.''
'''ruflañ''' ''v.''
'''anc'hwesa''' ''m.''
</poem>
|style="border-right:1px solid #a2a9b1;"|
<poem>
odorat
sentir (odeur)
odeur
flairer
humer
anosmie <ref>Perte de l'odorat.</ref>
</poem>
|
<poem>
'''tañva''' ''m.'' & ''v.''
'''blaz''' ''m.'' & ''f.'' -où, ioù
'''trenk''' ''a.''
'''c'hwerv''' ''a.''
'''holenet''' ''a.''
'''sukret''' ''a.''
</poem>
|style="border-right:1px solid #a2a9b1;"|
<poem>
goût(er)
saveur
acide
amer
salé
sucré
</poem>
|
<poem>
'''touch''' ''m.''
'''stekiñ (ouzh)''' ''v.''
'''santout''' ''v.''
'''flour''' ''a.''
'''blot''' ''a.''
'''kalet''' ''a.''
</poem>
|
<poem>
toucher
toucher
sentir (toucher)
doux (toucher)
mou
dur
</poem>
|}
|-
|
{| style="width:100%; border:1px solid #a2a9b1; background-color:#fff;"
|-bgcolor="#ffffe0"
!colspan="8"|Ar yec'hed • ''La santé''<hr>
|-
|
<poem>
'''yec'hed''' ''m.'' -où
'''yac'h''' ''a.''
'''kleñved''' ''m.'' -où
'''klañv''' ''a.''
'''klemm''' ''v.''
'''anoued''' ''m.''
'''barrad''' ''m.'' -où
'''disliv''' ''a.''
</poem>
|style="border-right:1px solid #a2a9b1;"|
<poem>
santé
sain
maladie
malade
se plaindre
froid ressenti
accès
pâle
</poem>
|
<poem>
'''droug''' ''m.'' -où
'''glaz''' ''f.'' glizi
'''gloaz''' ''m.'' -où
'''gouli''' ''m.'' -où
'''gouzañv''' ''v.''
'''gwaskenn''' ''f.'' -où
'''kamm''' ''a.''
'''krenañ''' ''v.''
</poem>
|style="border-right:1px solid #a2a9b1;"|
<poem>
douleur
crampe
blessure
plaie
souffrir
rhume de poitrine
boiteux
trembler
</poem>
|
<poem>
'''pasaat''' ''v.''
'''paz''' ''m.''
'''remm''' ''m.'' -où
'''semplañ''' ''v.''
'''sifern''' ''m.'' -où
'''skopañ''' ''v.''
'''skuizh''' ''a.''
'''streviañ''' ''v.''
</poem>
|style="border-right:1px solid #a2a9b1;"|
<poem>
tousser
toux
rhumatisme
s'évanouir
rhume de cerveau
expectorer
fatigué
éternuer
</poem>
|
<poem>
'''terzhienn''' ''f.'' -où
'''prederiañ''' ''v.''
'''louzoù''' ''m.'' louzeier
'''moustrad''' ''m.'' -où
'''pareañ''' ''v.''
'''bouzar''' ''a.''
'''dall''' ''a.''
'''mut''' ''a.''
</poem>
|
<poem>
fièvre
soigner
médicaments
comprimé
guérir
sourd
aveugle
muet
</poem>
|}
|}
==La maison==
{|class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" width="88%;"
|-align="center" bgcolor="#fedbca"
|'''AN TI'''
|-align="center"
|
{|
|-valign="top"
|
{|align="center" style="border:1px solid #a2a9b1; background-color:#fff;"
|-bgcolor="#ffffe0"
!colspan="2"|Ar savadur • ''Le bâtiment''<hr>
|-
|
<poem>
'''ar gêr''' ''f.''
'''ti''' ''m.'' -iez
'''moger''' ''f.'' -ioù
'''speurenn''' ''f.'' -où
'''siminal''' ''f.'' & ''m.'' -ioù
'''toenn''' ''f.'' -où
'''framm''' ''m.'' -où
'''solieradur''' ''m.'' -ioù
'''lein''' ''m.'' -où
'''kalatrez''' ''m.'' -ioù
'''sel''' ''m.'' -ioù
'''leur''' ''f.'' -ioù
'''kambr''' ''f.'' -où
'''sal-degemer''' ''f.'' salioù-d.
'''oaled''' ''f.'' -où
'''sal-debriñ''' ''f.'' salioù-d.
'''sal-dour''' ''f.'' -où
'''kegin''' ''f.'' -où
'''privezioù'''
'''kav''' ''m.'' -ioù
'''bugaderezh''' ''f.'' -ioù
'''karrdi''' ''m.'' -où
'''kaoter''' ''f.'' -ioù
'''prenestr''' ''m.'' -où
'''dor''' ''f.'' -ioù, ojoù
'''porzh''' ''m.'' -ioù
'''liorzh''' ''f.'' -où
'''dour''' ''m.'' -ioù
'''tredan''' ''m.''
'''gaz''' ''m.'' -où
</poem>
|
<poem>
chez soi
maison
mur
cloison
cheminée
toit
charpente
étage
combles
grenier
plafond
plancher
chambre
salon
âtre
salle à manger
salle de bains
cuisine
toilettes
cave
buanderie
garage
chaudière
fenêtre
porte
cour
jardin
eau
électricité
gaz
</poem>
|}
|
{| style="border:1px solid #a2a9b1; background-color:#fff;"
|-bgcolor="#ffffe0"
!colspan="2"|Aveadur • ''Équipement''<hr>
|-
|
<poem>
'''arrebeuri''' ''pl.'' <ref>Singulatif : '''ur pezh arrebeuri''' ''(un meuble)'', littéralement <q>une pièce de mobilier</q></ref>
'''armel''' ''f.'' -ioù
'''taol-skrivañ''' ''f.'' taolioù-s.
'''pellgomzer''' ''m.'' -ioù
'''gourvezvank''' ''m.'' -où
'''skinwelzer''' ''m.'' -ioù
'''kador''' ''f.'' -ioù
'''kador-vrec'h''' ''f.'' kadorioù-brec'h
'''horolaj''' ''f.'' & ''m.'' -où
'''gwele''' ''m.'' -où
'''taol''' ''f.'' -ioù
'''listri''' ''pl.''
'''asied''' ''m.'' -où
'''bolenn''' ''f.'' -où
'''kastelodenn''' ''f.'' -où
'''kontell''' ''f.'' kontilli
'''loa''' ''f.'' -ioù
'''fourchetez''' ''f.'' -ioù
'''pothouarn''' ''m.'' -ioù
'''paelon''' ''f.'' -ioù
'''plad''' ''m.'' -où
'''tas''' ''m.'' -où
'''gwerenn''' ''f.'' -où
'''skornerez''' ''f.'' -ioù
'''forn''' ''f.'' -ioù
'''skinforn''' ''f.'' -ioù
'''kannerez''' ''f.'' -ioù
'''skaoterez''' ''f.'' -ioù
'''yenerez''' ''f.'' -ioù
'''sec'her-kouez''' ''m.'' sec'herioù-k.
</poem>
|
<poem>
mobilier
armoire
bureau
téléphone
canapé
téléviseur
chaise
fauteuil
horloge
lit
table
vaisselle
assiette
bol
casserole
couteau
cuiller
fourchette
marmite
poêle
plat
tasse
verre
congélateur
four
four à micro-ondes
lave-linge
lave-vaisselle
réfrigérateur
sèche-linge
</poem>
|}
|
{| style="border:1px solid #a2a9b1; background-color:#fff;"
|-bgcolor="#ffffe0"
!colspan="2"|Lienaj • ''Linge''<hr>
|-
|
<poem>
'''dilhad''' ''pl.'' <ref>Singulatif : '''ur pezh dilhad'''</ref>
'''loer''' ''f.'' -où <ref><q>Une paire de bas</q> : '''ul loeroù''', '''ur re loeroù'''.</ref>
'''heuz''' ''m.'' -où
'''kasketenn''' ''f.'' -où
'''gouriz''' ''m.'' -où
'''tog''' ''m.'' -où
'''berrloer''' ''m.'' -où <ref><q>Une paire de chaussettes</q> : '''ur berrloeroù'''.</ref>
'''botez''' ''f.'' botoù <ref><q>Une paire de chausures</q> : '''ur re votoù'''.</ref>
'''roched''' ''f.'' -où
'''hiviz''' ''f.'' -où
'''strizhloeroù''' ''pl.''
'''gwiskamant''' ''m.'' -ioù
'''bragez''' ''f.'' & ''m.'' brageier
'''maneg''' ''f.'' -où
'''jiletenn''' ''f.'' -où
'''brozh''' ''f.'' -ioù
'''las''' ''m.'' -où
'''mantell''' ''f.'' mantilli
'''bragoù''' ''m.'' brageier
'''stammenn''' ''f.'' -où
'''sae''' ''f.'' -où
'''slip''' ''m.'' -où
'''brennidenn''' ''f.'' -où
'''golc'hed''' ''f.'' -où
'''pallenn''' ''f.'' -où
'''liñsel''' ''f.'' -ioù
'''toagenn''' ''f.'' -où
'''goubenner''' ''m.'' -ioù
'''serviedenn''' ''f.'' -où
'''tarner''' ''m.'' -ioù
</poem>
|
<poem>
vêtements
bas
botte
casquette
ceinture
chapeau
chaussette
chaussure
chemise
chemisier
collants
costume
culotte
gant
gilet
jupe
lacet
manteau
pantalon
pull-over
robe
slip
soutien-gorge
couette
couverture
drap
housse
oreiller
serviette
torchon
</poem>
|}
|
{| style="border:1px solid #a2a9b1; background-color:#fff;"
|-bgcolor="#ffffe0"
!colspan="2"|Emwalc'hiñ • ''La toilette''<hr>
|-
|
<poem>
'''kibell''' ''f.'' -où
'''skrinkerez''' ''f.'' -où
'''gwalc'heris''' ''m.'' -où
'''kog''' ''g.'' -où
'''dour zomm''' ''m.'' -ioù tomm
'''dour yen''' ''m.'' -où yen
'''broust''' ''m.'' -où
'''broust-dent''' ''m.'' -où-dent
'''gouezelad''' ''m.'' -où
'''toaz-dent''' ''m.''
'''dour-frondañ''' ''m.''
'''fard''' ''m.'' -ioù
'''melezour''' ''m.'' -ioù
'''c'hwezh-vat''' ''m.*'' -ioù-mat
'''krib''' ''f.'' -où
'''aotenn''' ''f.'' -où
'''ruz-muzelloù''' ''m.''
'''soavon''' ''m.''
'''champouenn''' ''m.'' -où
'''sec'her-blev''' ''m.'' -ioù-b.
'''pijama''' ''m.'' -où
'''hiviz-noz''' ''f.'' -où-noz
'''sae-gibellañ''' ''f.'' -où-k.
'''diwiskañ''' ''v.''
'''noazh''' ''a.''
'''porzh''' ''m.'' -ioù
'''gwalc'hiñ''' ''v.''
'''riñsañ''' ''v.''
'''sec'hañ''' ''v.''
'''gwiskañ''' ''v.''
</poem>
|
<poem>
baignoire
douche
lavabo
robinet
eau chaude
eau froide
brosse
brosse à dents
cosmétique
dentifrice
eau de toilette
maquillage
miroir
parfum
peigne
rasoir
rouge à lèvres
savon
shampooing
sèche-cheveux
pyjama
chemise de nuit
peignoir
déshabiller
nu
laver
rincer
sécher
peigner
habiller
</poem>
|}
|}
{|width="97%" align="center" style="border:1px solid #a2a9b1; background-color:#fff;"
|-bgcolor="#ffffe0"
!colspan="8"|Binvioù • ''Outils''<hr>
|-valign="top"
|
<poem>
'''alc'hwez''' ''m.'' -où
'''alc'hwez podenn''' ''m.'' -ioù-p.
'''annev''' ''f.'' -ioù
'''benveg''' ''m.'' -er, -où, binvioù
'''biñs''' ''f.'' -où
'''biñsell''' ''f.'' -où
</poem>
|style="border-right:1px solid #a2a9b1;"|
<poem>
clef
clef à pipe
enclume
outil
vis
étau
</poem>
|
<poem>
'''biñser''' ''m.'' -ioù
'''brikerez''' ''f.'' ioù
'''gevel''' ''m.'' & ''f.'' -ioù, -où
'''heskenn''' ''f.'' -où
'''heskenn-dro''' -où-t.
'''ibil''' ''m.'' -ioù, -ien
</poem>
|style="border-right:1px solid #a2a9b1;"|
<poem>
tournevis
ponceuse
pince
scie
scie circulaire
cheville
</poem>
|
<poem>
'''kizell''' ''f.'' -où
'''lard''' ''m.''
'''mekanik''' ''m.'' -où
'''morzhol''' ''m.'' -ioù
'''nadoz''' ''f.'' -ioù
'''peg''' ''m.'' -où
</poem>
|style="border-right:1px solid #a2a9b1;"|
<poem>
ciseau
graisse
machine
marteau
aiguille
colle
</poem>
|
<poem>
'''sizailh''' ''f.'' -où
'''skabell''' ''f.'' -où, skebell
'''skeul''' ''f.'' -ioù
'''tach''' ''m.'' -ioù
'''taol-galvez''' ''f.'' -ioù-k.
'''toullerez''' ''f.'' -ioù
</poem>
|style="border-right:1px solid a2a9b1;"|
<poem>
ciseaux
escabeau
échelle
clou
établi
perceuse
</poem>
|}
|}
==La nourriture==
{|class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" width="88%;"
|-align="center" style="background-color:#fedbca;"
|colspan="4"|'''AR BOUED'''
|-
|
{| width="100%"
|-valign="top"
|
<poem>
'''amanenn''' ''m.''<ref>Et '''amann''', l'apocope étant due au fort accent tonique (<span style="font-family:Georgia;">[a'mã:nɛn] → [a'mãn:]</span>).</ref>
'''aval''' ''m.'' -où
'''aval-douar''' ''m.'' avaloù-d.
'''aval-orañjez''' ''m.'' avaloù-o.
'''bara''' ''m'' -où
'''bier''' ''m.''
'''bleud''' ''m.''
'''dibenn-pred''' ''m.'' dibennoù-p.
'''died''' -où
'''dienn''' ''m.''
'''digor-kalon''' ''m.'' digoroù-k.
'''digor-pred''' ''m.'' digoroù-p.
'''dour''' ''m.''
'''eoul''' ''m.''
'''farz''' ''m.'' -où
'''fav''' ''c.''
</poem>
|style="border-right:1px solid #a2a9b1;"|
<poem>
beurre
pomme
pomme de terre
orange
pain
bière
farine
dessert
boisson
crème
apéritif
entrée
eau
huile
far
haricots
</poem>
|
<poem>
'''fer''' ''c.''
'''flamboez''' ''c.''
'''frouezh''' ''c.''
'''gwastell''' ''f.'' -où <ref>Autres pluriels : '''gwestell''' et '''gwastilli'''.</ref>
'''gwin''' ''m.''
'''gwinêgr''' ''m.''
'''holen''' ''m.''
'''istr''' ''c.''
'''kafe''' ''m.''
'''kaotigell''' ''f.'' -où
'''karotez''' ''c.''
'''kerez''' ''c.''
'''keusteurenn''' ''f.'' -où
'''keuz''' ''m.''
'''kig''' ''m.''
'''kig-bevin''' ''m.''
</poem>
|style="border-right:1px solid #a2a9b1;"|
<poem>
lentilles
framboises
fruits
gâteau
vin
vinaigre
sel
huîtres
café
confiture
carottes
cerises
ragoût
fromage
viande
viande de bœuf
</poem>
|
<poem>
'''kig-kezeg''' ''m.''
'''kig-leue''' ''m.''
'''kig-oan''' ''m.''
'''kig-sall''' ''m.''
'''kig-yar''' ''m.''
'''kignen''' ''c.'' <ref><q>Gousse d'ail</q> : '''ivin k.''' ivinoù k.</ref>
'''krampouezh''' ''c.''
'''laezh''' ''m.''
'''lambig''' ''m.''
'''legumaj''' ''pl.''
'''mel''' ''m.''
'''meuz''' ''m.'' -ioù
'''ognon''' ''c.'' <ref>Singulatif : '''penn-ognon'''</ref>
'''pastez''' ''m.'' -où
'''pebr''' ''m.''
'''pesked''' ''pl.''
</poem>
|style="border-right:1px solid #a2a9b1;"|
<poem>
viande de cheval
viande de veau
viande d'agneau
lard
poulet
ail
crêpes
lai
eau-de-vie
légumes
miel
mets
oignon
pâté
poivre
poisson <ref>Du poisson ; le mots est le m^me que le pluriel de '''pesk''' ''m.'' -ed.</ref>
</poem>
|
<poem>
'''pinochez''' ''c.''
'''piz bihan''' ''c.''
'''pêr''' ''c.''
'''riz''' ''c.''
'''rost''' ''m.'' -où
'''saladenn''' ''f.'' -où
'''silzig''' ''c.''
'''sistr''' ''m.''
'''sivi''' ''c.''
'''sukr''' ''m.''
'''suraval''' ''m.'' -où
'''te''' ''m.''
'''temzoù''' ''pl.''
'''toazennoù''' ''pl.''
'''vi''' ''-où.''
'''yod''' ''m.''
</poem>
|
<poem>
épinards
petits pois
poires
riz
rôti
salade
saucisses
cidre
fraises
sucre
citron
thé
épices
pâtes
œuf
bouillie <ref>'''yod kerc'h''' : bouille d'avoine ; '''yod avaloù''' : compote de pommes.</ref>
</poem>
|}
|}
==La nature==
{|class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" width="88%;"
|-align="center" bgcolor="#fedbca"
|'''AN NATUR'''
|-align="center"
|
{|
|-valign="top"
|
{|align="center" style="border:1px solid #a2a9b1; background-color:#fff;"
|-bgcolor="#ffffe0"
!colspan="4"|Douaroniezh • ''Géographie''<hr>
|-valign="top"
|
<poem>
'''hollved''' ''m.'' -où
'''heol''' ''m.'' -ioù
'''loar''' ''f.'' -ioù
'''an Douar''' ''m.''
'''bed''' ''m.'' -où
'''kornôg''' ''m.''
'''norzh''' ''m.''
'''reter''' ''m.''
'''su''' ''m.''
'''penn-ahel''' ''m.'' -où-a.
'''douar''' ''m.'' -où
'''kevandir''' ''m.'' -ioù
'''kompezenn''' ''f.'' -où
'''menez''' ''m.'' -ioù
'''meurvor''' ''m.'' -ioù
'''mor''' ''m.'' -ioù
'''enez''' ''m.'' inizi
'''aod''' ''f.'' & ''m.'' -où
'''traezhenn''' ''f.'' -où
'''eienn''' ''c.''
'''stêr''' ''f.'' -ioù
'''traoñienn''' ''f.'' -où
'''lenn''' ''f.'' -où
'''aber''' ''c.''
</poem>
|style="border-right:1px solid #a2a9b1;"|
<poem>
univers
soleil
lune
la Terre
monde
ouest
nord
est
sud
pôle
terre
continent
plaine
montagne
océan
mer
île
côte
plage
sources
fleuve, rivière
vallée
lac
ria
</poem>
|
<poem>
'''Afrika'''
'''Antarktika'''
'''Azia''' ''m.'' -ioù
'''Europa'''
'''Kreizamerika'''
'''Norzhamerika'''
'''Okeania'''
'''Suamerika'''
'''bro''' ''f.'' -ioù
'''Stad''' ''f.'' -où
'''harz''' ''m.'' -où
'''kêr-benn''' ''f.'' -ioù-penn
'''rannvro''' ''f.'' -ioù
'''kêr''' ''m.'' -ioù
'''kêriadenn''' ''f.'' -où
'''kumun''' ''f.'' -ioù
'''karter''' ''m.'' -ioù
'''gorread''' ''m.'' -où
'''poblañs''' ''f.'' -où
'''stankter''' ''m.''
'''banniel''' ''m.'' -où
'''kannati''' ''m.'' -où
'''kannad''' ''m.'' -ed
'''etrebroadel''' ''a.''
</poem>
|
<poem>
Afrique
Antarctique
Asie
Europe
Amérique centrale
Amérique du Nord
Océanie
Amérique du Sud
pays
État
frontière
capitale
région
ville
village
commune
quartier
surface
population
densité
drapeau
ambassade
ambassadeur
international
</poem>
|}
|
{|align="center" style="border:1px solid #a2a9b1; background-color:#fff;"
|-bgcolor="#ffffe0"
!colspan="2"|Plant • ''Plantes''<hr>
|-
|
<poem>
'''bleunienn''' ''f.'' bleunioù, bleuñv ''c.''
'''dangoad''' ''m.'' -où
'''delienn''' ''f.'' -delioù, deil ''c.''
'''derv''' ''c.''
'''digoadenn''' ''f.'' -où
'''faou''' ''c.''
'''foue''' ''c.''
'''gar''' ''c.''
'''geot''' ''c.''
'''greun''' ''c.''
'''gwez''' ''c.''
'''gwrizienn''' ''f.'' gwrizioù
'''janglenn''' ''f.'' -où
'''kef''' ''m.'' -ioù
'''koad''' ''m.'' -où, -eier
'''koadeg''' ''f.'' -i, -où
'''maen''' ''m.'' mein
'''maez''' ''m.'' -ioù
'''onn''' ''c.''
'''park''' ''m.'' -où, -eier
'''penngos''' ''m.'' -où
'''roc'h''' ''m.'' -reier
'''skourr''' ''m.'' -où
'''strouezh''' ''c.''
</poem>
|
<poem>
fleur
sous-bois
feuille
chênes
clairière
hêtres
champignons
tiges
herbe
graines
arbres
racine
jungle
tronc
bois
forêt
pierre
campagne
frênes
champ
souche
rocher
branche
broussailles
</poem>
|}
|
{|align="center" style="border:1px solid #a2a9b1; background-color:#fff;"
|-bgcolor="#ffffe0"
!colspan="2"|Loened • ''Animaux''<hr>
|-
|
<poem>
'''amprevan''' ''m.'' -ed
'''avalaouer''' ''m.'' -ed
'''avank-Spagn''' ''m.'' -ed-S.
'''balafenn''' ''f.'' -ed
'''biskoul''' ''c.''
'''broc'h''' ''m.'' -ed
'''demm''' ''m.'' -ed
'''evn''' ''m.'' -ed
'''gad''' ''f.'' gedon
'''glesker''' ''m.'' -ed, -i, ien
'''grilh-dour''' ''m.'' -ed-d.
'''karv''' ''m.'' kirvi
'''labous''' ''m.'' -ed
'''lapin''' ''m.'' -ed
'''maligorn''' ''m.'' -ed
'''merien''' ''c.''
'''moc'h-gouez''' ''c.'' pemoc'h-g.
'''mozigell''' ''f.'' -ed
'''naer''' ''m.'' -ed
'''pesk''' ''m.'' -ed
'''ran''' ''m.'' -ed
'''sardon''' ''m.'' -ed
'''skrilh''' ''f.'' & ''m.'' -ed
'''yourc'h''' ''m.'' -ed
</poem>
|
<poem>
insecte
hérisson
ragondin
papillon <ref>'''bobelan''' ''m.'' -ed en vannetais.</ref>
chenilles
blaireau
daim
oiseau <ref>''eun'' en gaélique écossais, ''éan'' en gaélique irlandais.</ref>
lièvre
grenouille <ref>Rousse, des prés ; '''chinian''' en vannetais.</ref>
écrevisse
cerf
oiseau
lapin <ref>C'est un mot celtique.</ref>
escargot
fourmis
sangliers
mulot
serpent
poisson
grenouille <ref>Verte, des mares.</ref>
bourdon
grillon
chevreuil
</poem>
|}
|}
|}
==<small>Notennoù • Notes</small>==
<div style="margin-left:1%; font-size:95%; webkit-columns:2; -moz-column-count:2; column-count:2;"><references /></div>
{{Bas de page
| idfaculté = langues
| |||